Landbouw
Advies Duurzaam en gezond: Samen naar een houdbaar voedselsysteem
Kijk hier naar de animatie die in het kort het advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur ‘Duurzaam en Gezond: Samen naar een houdbaar voedselsysteem’ uitlegt.
Lees hier het gehele advies.
(bron: Greenpeace)
Gewassen die op een natuurlijke manier zijn verbouwd, zijn gezond voor mens en milieu. Daarom voert o.a. Greenpeace campagne voor duurzame landbouw. Daarin is geen plaats voor giftige bestrijdingsmiddelen en genetische manipulatie, want de nadelen en risico’s daarvan zijn te groot.
Duurzaam eten wordt steeds gewoner: biologische winkels schieten als paddenstoelen uit de grond, boerenmarkten worden druk bezocht en ook in de gewone supers vind je steeds meer producten die met respect voor mens en milieu zijn gemaakt. Maar helaas laten de meeste spullen in onze boodschappenmandjes nog altijd een spoor van vervuiling achter. Landbouwgif, kunstmest, waterverspilling en gentech: dat wil je toch niet?
Het probleem
Het huidige industriële landbouwsysteem rammelt aan alle kanten. En dat veroorzaakt steeds grotere problemen in zowel binnen- als buitenland. In Nederland gaat het al jaren slecht met vogels en insecten op het platteland.
Belangrijke oorzaken zijn het intensieve bestrijdingsmiddelengebruik en de teruggang van natuur op het platteland door intensivering van de landbouw. Op de monotone akkers van de intensieve landbouw is nauwelijks ruimte voor natuur.
Bijensterfte
Vooral de sterfte onder bijen, hommels en andere bestuivende insecten is zeer zorgelijk. Bijen zijn onmisbaar voor het bestuiven van gewassen en het in stand houden van de biodiversiteit. Ook andere nuttige beestjes, zoals de insecten die plaagdieren eten, hebben te lijden onder de intensieve landbouw.
Ze sterven onder andere doordat bestrijdingsmiddelen als neonicotinoïden en fipronil worden gebruikt. Rapporten van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) bevestigen dat de gifstoffen een groot risico kunnen vormen voor de bij. Imkers en milieuorganisaties als Greenpeace pleiten al lang voor een verbod op deze middelen.
Als de landbouw al deze nuttige natuur beter beschermt en een gifvrij plekje biedt rond de akkers en velden, kan ze er ook de vruchten van plukken.
Boeren in de klem
Grote bedrijven die gentechzaden, kunstmest en bestrijdingsmiddelen produceren, krijgen steeds meer macht over wat er op ons bord ligt. En de boeren? Die zitten klem tussen de toeleveranciers van pesticiden en zaden aan de ene kant, en de supermarkten en voedselmultinationals die lage prijzen eisen aan de andere kant. Niet zelden krijgen boeren mínder voor hun producten dan het geld dat ze er aan moeten uitgeven om ze te maken.
Landbouw, veeteelt en klimaat
Nederland heeft ook al jaren te kampen met een mestoverschot door een veel te grote veestapel, die ook over de grens voor grote problemen zorgt: ons vee wordt gevoerd met (vaak genetisch gemanipuleerd) veevoer dat in Noord en Zuid-Amerika wordt verbouwd. De productie van dat voer gaat ten koste van de natuur daar.
De landbouwsector is één van de belangrijke aanjagers van het klimaatprobleem. Dat komt vooral omdat vlees een veel te dominante plaats inneemt in ons menu: vleesproductie kost veel energie. Eerst moeten granen verbouwd worden om als voer te dienen, voordat deze granen worden omgezet in vlees. Het verbouwen van veevoer zoals soja gaat ten koste van de bossen. Daarnaast kost het produceren van kunstmest –voor dat voer- veel energie. Landbouwsubsidies, wetenschap en financiering door banken zijn vaak zó ingericht dat ze deze destructieve landbouw stimuleren. Meer gif, kunstmest, verlies van biodiversiteit, etc.
De vraag is niet óf het anders moet, maar hoe lang we het nog laten duren voordat we échte oplossingen gaan invoeren en stoppen met deze fundamenteel verkeerde wijze van voedselproductie. Hier lees je meer over de milieu-impact van de veehouderij.
De oplossingen
Dat het anders kan, bewijzen wetenschappers, ondernemers en boeren al lang in de praktijk.
Boeren die met de natuur samen- in plaats van tegenwerken, door bijvoorbeeld geen of veel minder gif te gebruiken, en door verschillende gewassen te telen. Op die manier hebben ze minder last van insecten die hun oogst aanvreten. Door de natuur een plek te geven, helpen vogels en insecten de boer een handje door bijvoorbeeld bladluizen op te eten.
Slimmer beheer van de akkers zorgt ervoor dat de bodem beter tegen een stootje kan. Sterkere gewassen die door slimme gentechvrije ‘bloemetjes en bijtjes-veredeling’ zijn gemaakt en op die manier bestendig zijn tegen droogte, schimmels, of andere ziektes kunnen de boer helpen onafhankelijk te worden van chemie.
Wetenschappers noemen deze vorm van landbouw ‘agro-ecologie’: geen eindeloze monoculturen van hetzelfde gewas of duizenden varkens in één stal, maar diversiteit in gewassen, kleinere akkers, en het wegwerken van het mestoverschot.
Een wetenschappelijk panel, samengebracht op initiatief van de VN, constateerde al in 2008 dat het wereldwijde landbouwsysteem zou moeten veranderen. Meer agro-ecologie, minder gentech en monoculturen, waren een paar van de belangrijke conclusies uit hun studie. Om boeren uit de fuik van meer produceren voor minder kosten te halen, moeten ze een eerlijke prijs voor een duurzaam product krijgen.
Wat jij kunt doen
Eet minder vlees, probeer zo veel mogelijk biologisch en lokaal geproduceerd voedsel te kopen en kijk op het etiket of er geen gentech in zit (de producent is verplicht dit erop te zetten). Door de app Questionmark op je smartphone of tablet te gebruiken, weet je wat je koopt en kunt je veel gerichter boodschappen doen. Vind je het bio-aanbod in jouw supermarkt te mager? Spreek de winkelmanager daar dan op aan; als er meer klanten vragen om bio, zal het lonen dit in de schappen te leggen.
Biologisch of gangbaar
